Nederlands wordt naar het schijnt steeds moeilijker voor sommige Nederlanders. Zeker voor de jongere generaties. Soms vraag ik me weleens af wordt 'het Nederlands', of, de Nederlandse taal nog wel onderwezen op scholen? Of zit men maar wat te hobbyen in de klas en neemt men het niet zo nauw met het communicatiemiddel 'taal'? Wil je meedraaien in de maatschappij van nu en de toekomst, moet je toch écht de taal machtig zijn...Ik mag graag een filmpje of serie kijken vanaf het net. Het biedt wat verstrooiing en is soms zeer vermakelijk, zeker als het spannend is of humoristisch. De meeste vermakelijkheden worden geproduceerd in het buitenland, met Amerika en de UK op de eerste en tweede plaats. Deze landen spugen serie na serie, film na film uit om de massa amusement te bieden.
Voor hen, die het Engels of enige andere taal niet machtig zijn hebben de genieën de ondertitels uitgevonden, zodat het verhaal wél te volgen is voor degenen onder ons die linguïstisch minder behept zijn. Professionele vertalers zitten hun vingers blauw te typen om menig serie te voorzien van voor ons begrijpelijke teksten. Dit gebeurt niet uit de losse pols. Dit gebeurt onder goedkeuring (licensing) van de maatschappijen die de films uitbrengen, want ook daar zit copyright en auteursrecht op. Elk woord wat gebezigd wordt in de film is beschermd door intellectueel eigendom.
Vooraleer er ondertitels worden toegevoegd word er een transcriptie gemaakt van wat er op het scherm gezegd wordt. Het wordt letterlijk uitgeschreven zodat een beeld ontstaat van de gebezigde taal en de gezegden en uitdrukkingen daarin. Het betreft hier geen Engels zoals dat op scholen wordt geleerd, maar het Engels zoals dat in het dagelijks leven onderling wordt gesproken met al zijn eigenaardigheden. En dáár wordt een vertaalslag gemaakt naar het Nederlands zoals wij dat dagelijks spreken met al zijn eigen eigenaardigheden.
Een goede vertaling bevat spreektaal die voor ons te begrijpen is en zit op een manier in elkaar die óók nog eens het verhaal vertelt. Het goed vertalen is dus een kunst an sich. Om te kunnen vertalen moet je wel je talen spreken en kunnen schrijven. Aangezien dyslexie tegenwoordig hét modeverschijnsel is op scholen wordt het in de toekomst een stuk lastiger om buitenlandse series te volgen als men de bijbehorende taal niet machtig is.
Er is software op de markt die, als je er een film doorheen haalt een kant en klare ondertiteling genereert. Echter wat deze software niet beheerst is de gangbare dagelijkse spreektaal. Soms krijg je dan rare kronkels als "Ik krijg het" of, " Ik had in de auto" (I get it: Ik snap het) (I got in the car: Ik stapte in de auto). Stilaan wordt dit wel beter met de jaren maar het houdt gewoon niet over tegenover de gesproken gangbare omgangstaal die we onderling spreken.
Er zijn óók mensen die vertalen als hobby hebben, leuk als je weet wat je doet bij het vertalen van een film, wat eigenlijk niet mag. Maar hey, jij spreekt Engels als een baas niet? You always get your sins right! Jei hept noch nooid een vaut gemackt tog?! WRONG!! Menig amateurvertaler van buitenlandse films denkt dat hij de taal in de film, Meestal Engels/ Amerikaans-Engels, machtig is, compleet met tongue-twisters en slang. Het gevolg is een onbegrijpelijke brij van letterlijk vertaalde woord-reeksen die elke context missen met de film en zijn verhaalijn.
Mijn advies: Léér eerst de taal, met al zijn idiomen, gezegden, en eigenaardigheden, vooraleer je aan het vertalen gaat en je jezelf op de borst slaat van: wauw wat ben ik goed. Als een Engelsman tegen je zegt: Your English is fine, dan zegt hij niet dat je fantastisch Engels spreekt. Hij zegt: "Ik kan je verstaan", uit beleefdheid. Pas als je hoort; "Your English is fluent" of "You really know your way around English" dan mag je gaan nadenken over vertalen.
De kunst van goed vertalen is; de vertaalslag maken naar begrijpelijk en bruikbaar Nederlands zoals we dat spreken, compleet mét grappen en gezegden, synoniemen etcetera. Laatst zag ik in een vertaling: Laten we een toost uitbrengen. "Let's raise our glasses (Drinkglazen; meervoud) for him!" Jan snugger, die goed kan vertalen maar de taal niet machtig is maakte daar moeiteloos "Laten we onze brillen optillen voor hem!" van. Ooit Champagne uit een bril gedronken? Moet u echt eens proberen... Champagne erin, bril omhoog en...
Cheers!
Wolf.
Reacties
Een reactie posten